Skarpety używane do ortez oraz butów ortopedycznych są bardzo ważne. I nie ma tu zbyt wielkiego znaczenia czy jest są to buty Mitchella stosowane do szyny derotacyjnej Mitchella czy orteza (sandał) AFO dopinany do dynamicznego mechanizmu ADM, czy orteza UNFO lub inna orteza AFO, DAFO, GRAFO, KAFO - jeśli dziecko używa takiego sprzętu, noszenie skarpet jest niezbędne do kontynuowania leczenia, ponieważ rany, odciski, odgniotki, otarcia i owrzodzenia mogą być powszechne u dzieci stosujących ortezy.
Od rodzaju skarpet zależy kondycja skóry dziecka i dobre położenie stopy w ortezie/ bucie. Jest to niewątpliwie bardzo istotny element „garderoby” dziecka ze stopą końsko-szpotawą oraz wadami stóp u dzieci i każdego dziecka stosującego ortezy, dlatego ich wybór powinien być przemyślany. Tym bardziej, że stopa dziecka pozostaje w ortezie/ bucie dużą część czasu. Odpowiednia skarpeta zapewnia jej dobrą wentylację, ochronę jak i komfort.
Cechy dobrych skarpet
- gładkie: nieprążkowane, bez aplikacji, bez wyraźnych zgrubień i wyszyć, bez szwu na palcach (w miarę możliwości). Jeśli już są prążkowane, to niech będzie to płytki prążek, bardzo delikatny i zaczynający się na części łydkowej (jeśli skarpety są prążkowane na całej długości, to w miejscu w którym zapina się środkowy pasek, który utrzymuje stopę w ortezie/ bucie mogą się wrzynać w skórę, powodując rany i silne odgniecenia oraz duży dyskomfort);
- najlepiej dwuwarstwowe: dobrze, gdy skarpety są dwuwarstwowe, choć nie jest to warunek konieczny. W dwuwarstwowych skarpetkach zewnętrzna i wewnętrzna warstwa skarpety poruszają się swobodnie względem siebie, minimalizując siły tarcia między skórą a ortezą/ butem. Dobrze wykonane dwuwarstwowe skarpety znacznie zmniejszają tarcie skóry, które jest główną przyczyną pęcherzy i ran. Ponadto dwuwarstwowość powoduje, że lepiej odprowadzana jest woda ze stopy;
- silikonowe elementy na podeszwie: kropki, gwiazdki, serca. Wszelkie silikonowe dodatki na podeszwie eliminują ruch stopy w ortezie/ bucie, bo silikon się „zapiera” we wkładce ortezy/ buta;
- z surowców naturalnych: bawełna, len, bambus lub mieszanki włókien naturalnych i syntetycznych (z przewagą tych pierwszych);
- bezuciskowe: delikatny ściągacz, który nie wpija się w podudzie;
- długie (w przypadku ortez ADM oraz szyny derotacyjnej): dłuższa skarpeta (niemalże zakolanówka, często można spotkać nazwę: Triple Roll) chroni też skórę łydki przed otarciami, jakie może powodować dynamiczny mechanizm ADM lub inny typ ortezy. Poza tym dłuższa skarpeta ma świetny wzgląd praktyczny: wywinięta na ortezę/ but, utrudnia dziecku rozpięcie górnego paska ortezy/ buta.
Funkcja skarpet
Zadaniem skarpet jest przede wszystkim ochrona stopy przed otarciami. Stopy dzieci na samym początku ich drogi ku zdrowiu, większość czasu spędzają w ortezie/ bucie od szyny derotacyjnej, dlatego trzeba maksymalnie chronić delikatną i wrażliwą skórę dziecka przed różnymi otarciami, wgnieceniami, odgniotkami, pęcherzami.
Dobra wentylacja i odprowadzanie wody, gdy stopka się poci, jest kolejną funkcją skarpety. Mokra stopa w mokrej skarpecie bardzo często ulega różnym problemom skórnym: w środowisku wilgotnym rozwijają się bakterie i drążą nadpękniętą, namoczoną skórę. Taka skóra jest też podatniejsza na pęknięcia gdy wyschnie: jest napięta i ciągnie. Najczęściej można zaobserwować ranki między paluszkami lub pod nimi.
Skarpety mają też one kluczową rolę w dobrym utrzymaniu stopy w ortezie/ bucie: jeśli skarpeta jest dobrze dobrana (ma odpowiedni rozmiar: nie jest za duża ani za mała) i gdy na podeszwie ma silikonowe elementy, to eliminuje ruch stopy w bucie, ponieważ silikon zabezpiecza stopę przed przesuwaniem się.
O czym warto jeszcze pamiętać?
Ważne jest, niezależnie od rodzaju skarpet, by wkładając stopę w ortezę/ but, nie były one nigdzie zawinięte, podwinięte, by nie miały fałdek, zrolowań, nierówności, nie były poskręcane i obrócone, bo często właśnie dzięki niedbałemu ich zakładaniu, zawinięta czy zrolowana skarpeta uciska stopę w ciasno zapiętej ortezie lub bucie do szyny derotacyjnej i wgniata się w delikatną skórę stóp. Każdy z nas chyba wie, jak niewygodne jest noszenie buta, gdy skarpeta wewnątrz leży źle. Skarpetka ma być jak rękawiczka: opięta i dopasowana.
